KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ İCRA TAKİBİ

Kambiyo senetlerine dayalı icra takibi, ilamsız icra türlerinden biridir. Bu tür bir takibe başvurabilmek için alacağın mutlaka bir kambiyo senedine (çek, bono veya poliçe) dayanması gerekmektedir. Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre kambiyo senetleri, poliçe, bono ve çekten oluşur.

Ancak alacak, kambiyo senedine (çek, bono veya poliçe) bağlanmışsa, alacaklı kambiyo senetlerine özgü icra takibi başlatabilir.

Bu yöntem, özel bir ilamsız icra yoludur ve alacaklının kambiyo senedine dayalı bir alacağı bulunması şartıyla uygulanabilir.

Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu, alacaklının ilamsız icra takibine göre daha avantajlıdır, çünkü bu takip yolu alacaklıya alacağını daha hızlı tahsil etme imkânı sunar. Ayrıca, genel haciz yoluyla takipte olduğu gibi ödeme emrine itiraz edilerek takibin durdurulması mümkün değildir. Takibin kesinleşmesinin ardından, haciz, satış ve paraların dağıtılması işlemleri, genel haciz yoluyla takipte uygulanan aynı usul çerçevesinde yapılır.

Yapılan takip neticesinde senet asılları icra dairesine teslim edilir. İcra müdürü, kendisine sunulan kambiyo senedinin aslını, takip talebi ile birlikte alarak icra kasasında muhafaza eder.

---

İTİRAZ SÜRESİ VE İTİRAZ ŞEKLİ

Borçlu, ödeme emrine itirazını yalnızca borca yönelik yapabileceği gibi, kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığına dair de itirazda bulunabilir. Ayrıca, icra memurunun hatalı işlemleri nedeniyle şikayet yoluna başvurulması da mümkündür. Borca itiraz, yalnızca yazılı olarak yapılabilir ve borcun olmadığı veya ödendiği gibi çeşitli sebeplerle itirazda bulunulabilir.

Kambiyo senetlerine özgü icra takibinde, borçlu ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde bir dilekçe ile icra mahkemesine başvurarak ödeme emrine itiraz edebilir. Bu itiraz, imza ya da borç ile ilgili olabilir. Genel haciz yoluyla takipten farklı olarak, kambiyo senetlerine özgü itirazın, icra mahkemesine ve dilekçe ile yapılması gerekmektedir (İİK m. 169).

Kambiyo senetlerine dayalı icra takibinde, ödeme emrine yapılan itiraz, genel haciz yolundaki itirazın aksine takibi durdurmaz. İtiraz yalnızca satışın yapılmasına engel teşkil eder (İİK m. 169, c.2).

Ancak, icra mahkemesi, borçlunun borca veya imzaya yaptığı itirazın ciddi olduğuna kanaat getirirse, itirazla ilgili esas kararını vermeden önce takibin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir (İİK m. 169/a, f. 2; m. 170, f. 2).

---

İMZAYA İTİRAZ

Eğer borçlu, takip konusu kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığına dair bir iddiada bulunuyorsa, bu itirazını açıkça ve ayrı olarak, beş gün içinde icra mahkemesine yapmalıdır. İmzaya itiraz edilmezse, beş günlük süre içinde, kambiyo senedindeki imza borçluya ait kabul edilir. İmzaya yapılan itiraz üzerine icra mahkemesi, imzanın doğruluğunu İcra İflas Kanunu’nun 68/a maddesinde belirtilen usul çerçevesinde inceleyecektir.

İmzaya itirazın açık bir şekilde yapılması gereklidir. Eğer açıkça ve belirtilen süre içinde yapılmazsa, imza borçluya ait sayılır. Ödeme emrinin 168. maddesi gereği, ödeme emri 10 gün içinde ödenmeli veya 5 gün içinde şikayet yapılmalıdır.

---

İCRA İNKAR VE KÖTÜNİYET TAZMİNATI

Borçlu lehine tazminat verilmesi için, itirazının esasa ilişkin nedenlerle kabul edilmesi, alacaklının kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunun tespit edilmesi gerekir. Bu durumda, alacaklı, takip konusu asıl alacağın %20’sinden daha az olmamak üzere inkar tazminatına mahkum edilir.

Alacaklı lehine tazminat verilmesi için ise, takibin geçici olarak durdurulmasına karar verilmesi ve borçlunun itirazının reddedilmiş olması gerekmektedir. Böyle bir durumda, alacaklı lehine %20’den daha az olmamak kaydıyla tazminata hükmedilir. Ancak, lehine inkar tazminatı verilecek taraf, talebinde kanunda öngörülen %20’lik orandan daha düşük bir tazminat oranı istemişse, icra mahkemesi bu talep edilen oran üzerinden inkar tazminatına hükmedemez.